De doodsteek voor de feminatheek?

‘Niet kunstzinnig genoeg, artistiek ondermaats’, zo luidt het oordeel van Antwerps gedeputeerde Ludo Helsen over de Fenomenale Feminatheek van Louis Paul Boon. De Fenomenale Feminatheek bevat duizenden foto’s ‘betreffende alle aspecten van de vrouw’, dixit de trots van Aalst. Sommige mensen verzamelen postzegels, bierviltjes, heiligenbeelden, sigarenbandjes of vooroorlogse radio’s van Philips, Boon verzamelde schaars geklede meisjes. Op papier. Een hobby als een andere, maar dan met een mooie naam. Of neen, geen hobby: een onderzoek, waarvan het resultaat ‘een vorm van literatuur’ is, zegt ook prof Humbeeck van de UA.

Het fotomuseum van Antwerpen (officieel: Fotomuseum Provincie Antwerpen) wou de Fenomenale Feminatheek deze zomer tentoonstellen, maar … het mag niet van de provincie, bij monde van Ludo Helsen. Alsof Antwerpen een provincienest is anno 1960, waar kerk en staat hand in hand de plak zwaaien en waar de dorpspastoor meer invloed heeft op het tsjeevenbestuur dan hij gelovigen heeft in zijn zondagsmis. Voor de kinderen van de jaren negentig, misdienaars in het bijzonder: het ging toen nog geweldig goed met de zondagsmis.

Is het niet vreemd dat het provinciebestuur het laatste woord heeft bij deze beslissing, en niet de curator van het fotomuseum? Een provinciaal museum, maar maakt dat iets uit? Stel even dat minister van media Bourgeois of gedelegeerd bestuurder Wauters zouden ingrijpen in het programma-aanbod van de openbare omroep of de redactionele lijn van de nieuwsdienst, ho maar, het kot zou te klein zijn. En het is nu net vernieuwd.
Minder fictief: toen Jozef Deleu, toenmalig lid van de raad van bestuur van de VRT (sp.a), zich in Knack afvroeg of de nieuwe Radio 1 geen tweede Donna zou worden (hij zat er slechts één net naast), werd terecht opgemerkt dat de raad van bestuur zich enkel om strategische beslissingen moest bekommeren. Niet om de inhoudelijke.

En zelfs al is het geen grote kunst mijnheer Helsen – u weet als voormalig docent Nederlands even goed als ik dat Boon ongetwijfeld grotere meesterwerken dan dit aan zijn naam heeft verbonden – mogen wij, het publiek, liefhebbers van Boon, kritisch, open van geest en bevrijd van het juk der preutsheid, daar dan niet gewoon zelf over oordelen? Trouwens, onder ons gezegd en gezwegen: u hebt de collectie toch ook nog niet gezien?

Viezetisten (Didi? Els? Clo? Erwin?), verenigt u en haal Boons veelwijverij behalve naar Gent en Aalst ook naar ’t stad! Mail, schrijf, bel, blog! Doe iets!

– Update –

Knack vertelt hoe de bal aan het rollen ging
De Morgen toont wat niet getoond mag worden


  1. Wow, hoe pak je dat aan? Een open brief naar Patrick Janssens? Antwerpen heeft zo’n prachtige schare aan kunstenaars dat ik niet kan geloven dat zij, verenigd, geen druk kun uitoefenen de overheid.

    Helsen zelf bedenk ik graag met een klein fatwaatje, dat mag wel als je er in één beweging in slaagt Antwerpen op cultureel vlak terug naar het vooroorlogse tijdperk te brengen. Man, man! In ieder geval trakteer ik iedere Antwerpenaar die in Gent komt kijken op een fameuze troostpint!

  2. Lou

    @Els: blijkbaar staan op 2 dagen tijd nogal wat internetfora op hun kop door de hele affaire, which is nice. Mocht het toch niks uithalen, die pint sla ik zeker niet af 🙂

  3. Cobus

    Wordt Ludo Helsen met overheidsgeld betaald?
    Wil hij graag de Inquisitie voortzetten in naam van zijn persoonlijke levensvisie op censuur?
    Is er dan geen enkele overheid nog bekwaam deze aanslag op burgerrechten terug te fluiten?
    Ben heel ongerust over de macht van dit soort mensen en ik weet niet eens welke politieke partij dat soort voortbrengt.
    Hoop dat anderen dan ik deze zaak met humor kunnen benaderen, maar mij lukt het niet: ben veel te kwaad.

  4. U riep? Ben inderdaad een grote Boon- en in één adem Humbeeck-fan. We zullen mailen, schrijven, bloggen. Maar er gaat meer nodig zijn om het verschil te maken. Kunnen we niet stiekem zijn huis-adres opgeven voor die morsige Coca-Cola “virale campagne”? Wordt hij ’s morgens wakker en vindt hij zo’n vuile krijttekening op zijn stoep. Ik heb connecties bij Amphion! U zegt het maar!

  5. Ik vroeg me af of er geen reactie vanuit het Antwerps stadsbestuur zou komen. Maar in de Morgen vandaag las ik ergens dat Patrick Janssen inderdaad in een moeilijke positie zit. Een paar maand geleden bande hij de pinup-kalenders uit de brandweerkazernes…

  6. yab

    Wel, voor zover de enkele foto’s die bij de Morgen staan een goed overzicht bieden van de volledige collectie, kan ik meneer Helsen alleen maar gelijk geven, de foto’s zijn inderdaad artistiek ondermaats. Er zijn volgens mij veel talentvolle fotografen in Vlaanderen die ongetwijfeld zeer sterke naaktfoto’s maken, laat hen exposeren in het Fotomuseum en gebruik een staal uit die Fenomenale Feminatheek in een tentoonstelling over leven en werk van Boon.

  7. Els

    Yab, ik kan je persoonlijke interpretatie heel goed begrijpen: de Feminateek van Boon is, en daar is consensus over, niet de meest artistieke prestatie van Boon. Maar hey, hallo, het gaat over een v.e.r.b.o.d. Over het niet toelaten van iets dat zogenaamd artistiek ondermaats is, maar waar het eigenlijk over de blote madammen gaat die getoond worden. Dat is eigenlijk niet meer dan door de Grondwet verboden preventieve censuur. Dat stinkt eigenlijk zelfs een beetje.

  8. Ik sluit me aan bij yab.
    Zojuist het gesprek met Anne Provoost gezien in de zevende dag en ik vond haar argumentatie ronduit zwak. Als een bekend schilder over een verzameling stationsromannetjes zou blijken te beschikken, worden dezen dan ook tot kunst verheven? Uiteindelijk komt het daar toch op neer? Nagenoeg iedereen is het er over eens dat de foto’s op zich geen artistieke waarde hebben, toch? Welnu, moet dat opeens wel het geval zijn omdat het de collectie van Boon betreft en bijgevolg ‘een belangrijk tijdsdocument’ is?

  9. De Fenomenale feminatheek was al eerder verboden … in 1986 in Lede.
    Voor het hele verhaal kan je terecht op mijn blog : http://www.aardbol.net

  10. Lou

    @Pierre DC: een signaal van het stadsbestuur zou idd wel mogen, maar ik vrees dat het stadsbestuur het provinciebestuur geen lessen te leren heeft. Bovendien is Antwerps schepen van cultuur Heylen ook een tsjeef, een sympathieke, maar toch.

    @yab: je hebt absoluut een punt dat andere kunstenaars/fotografen meer dan deze collectie een expo in het fotomuseum verdienen. Maar door de feminatheek in het fotomuseum te tonen en – excusez le mot – het hokjesdenken te doorbreken, bereik je misschien een publiek dat je pakweg in het Letterenhuis niet zou bereiken. Al is dat na de hele hetze uiteraard geen argument meer.

    @Pierre V: Zou de fototentoonstelling ‘New York’ van Lou Reed de wereld rondreizen als ze niet van Lou Reed was? That’s how it works … Zijn ‘nevenprojecten’ van kunstenaars per definitie minderwaardig omdat ze niet thuishoren in de discipline waarin de betreffende kunstenaar ‘uitblinkt’? Vaak wel, ’t is waar 😉 Maar is dat een reden om ze niet te tonen?

    @Clo: goed idee, maar neem ipv die Ray misschien ineens een prentje uit de collectie van Boon voor op zijn stoep.

  11. yab

    @Lou: Gelukkig kunnen de échte fans van gedateerde softporno zich nog steeds naar Gent begeven. Zó ver is dat nu ook weer niet. 😉

  12. Els

    Collecties, collecties, collecties;) Sedert ik nauwer betrokken ben geraak bij mensen die verzamelen en verzamelingen inventariseren om de geschiedenis te bewaren omdat die iets leert over ons heden, stel ik dat deze collectie, waar Boon op minutieuze wijze zijn knipsels bewaarde en beschreef, zelfs zonder Boon belangrijk zou zijn.

    Yab, op mijn blog maak je ook duidelijk niet te snappen dat het wel relevant is om te weten hoe net voor de seksuele revolutie porno in beeld gebracht werd. Het is niet de schrijver die de prentjes maakte, hij catalogeerde wat anderen maakte. Zowel op fotografisch en historisch vlak is dat belangrijk, maar ook over moraal zegt het heel veel: van de prentjes van Boon tot internetporno, reken maar dat je daar een doctoraalscriptie over kunt maken.

  1. 1 Het gaat over cultuur, mijnheer de deputé van mijn voeten.

    […] in een glas Scheldewater en er zélf voor te zorgen dat de Feminatheek naar Antwerpen komt. Ik ben niet de enige die dat meer dan terecht zou […]




Plaats een reactie